Sık Sorulan Sorular

Bayilik, karşılıklı yükümlülüklerin ekinde fizibilite olan bir sözleşmeye bağlanarak akaryakıt dağıtım şirketleri tarafından gerçek ve tüzel kişilere akaryakıtın kullanıcılara ikmali yetkisi verilmesi işlemidir. Bayilik faaliyeti için gerekli donanıma sahip gerçek ve tüzel kişilere bayi denir.

Bayilik lisansı, bir gerçek veya tüzel kişinin piyasada bayilik faaliyet gösterebilmek için 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu (Kanun) kapsamında Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'ndan (EPDK) almak zorunda olduğu izin belgesidir. Bayilik lisansı sahibine, lisansta yer alan faaliyetin yapılması ile bu konularda taahhütlere girişilmesi haklarını verir. Lisans ile tanınan haklar, ilgili ve diğer mevzuatta kayıtlı hususların yerine getirilmesi koşuluyla kullanılabilir. Piyasa faaliyeti yürütülen her bir tesis için ayrı lisans alınır. Lisanslar hiçbir surette devredilemez. Bayilik lisansları, lisansta belirtilen tarihte yürürlüğe girer. Lisans sahibinin lisans kapsamındaki hak ve yükümlülükleri bu tarihten itibaren geçerlilik kazanır.

Bayilik lisansı almak isteyen kişiler, gerekli belge ve bilgileri ibraz etmek suretiyle ve akaryakıt veya ihrakiye temin edilmeden önce EPDK'ya başvurur. Başvuru sırasında istenen belgelerin ilgili mevzuata uygun olup olmadığı hakkındaki değerlendirme, belgelerin EPDK merkez evrakına giriş tarihini izleyen on iş günü içerisinde tamamlanır. Lisans başvurusunun ilgili mevzuata uygun yapılmadığının tespiti halinde, söz konusu eksikliklerin on iş günü içerisinde giderilmesi başvuru sahibine yazılı olarak bildirilir. Aksi takdirde sunulan belgelerin iade edileceği yazıda yer alır. Söz konusu süre içerisinde de eksiklikler giderilmezse başvuru yapılmamış sayılır ve başvuru evrakı iade edilir. Bayilik lisansı başvurularında lisans bedellerinin tamamı başvurudan önce peşin ödenir. İade edilen veya reddedilen bayilik lisansı başvuruları için ödenmiş lisans bedeli talebi halinde başvuru sahibine iade edilir. İnceleme ve değerlendirmede lisanslar açısından ilgili mevzuatta öngörülen amaçlara uygunluk göz önünde bulundurulur. İnceleme ve değerlendirme sürecinin sonuçlandırılabilmesi için, başvuru sahibinden, ihtiyaç duyulan her türlü ek bilgi ve belge istenebilir. Ayrıca başvuru sahibini temsile yetkili şahıslar doğrudan görüşme yapmak üzere çağrılabilir. Bayilik lisansı lisanslarının verilmesi ile başvuruların reddi işlemleri en geç altmış gün içerisinde EPDK Petrol Piyasası Dairesi Başkanlığı'nca sonuçlandırılır. Uygulamada, başvuru eksiksiz ise takriben 7 ile 15 günlük bir süre içerisinde bayilik lisansı verilmektedir.

Bayilik lisansı sahipleri piyasada, lisanslarında düzenlenen alt başlığa göre akaryakıt bayisi, ihrakiye bayisi; kategoriye göre ise istasyonlu bayi ve istasyonsuz bayi olarak bayisi olduğu dağıtıcıdan temin ettiği akaryakıt veya ihrakiyenin kullanıcılara satışı faaliyetinde bulunabilir. Aynı kişiye ve/veya aynı adrese farklı kategoriden bayilik lisansı verilemez.

Kanun'un 4 üncü maddesinde lisans sahiplerinin temel yükümlülükleri düzenlenmiştir. Söz konusu yükümlülükler bayilik lisansı sahipleri için de geçerlidir. Bu kapsamda, Kanun'a göre faaliyette bulunanlar; a) Ticarî ve teknik mevzuata uygun davranmak, b) Çevreye zarar vermemek için gerekli tedbirleri almak, c) Kamunun can, mal ve çevre güvenliği ile kendi tesis ve faaliyetlerini önemli ölçüde tehdit eden veya olumsuz etkileyen bir durum oluştuğunda, kamu yetkililerini ve bundan etkilenme ihtimali bulunan ilgilileri haberdar eder. Tehdidin niteliği ve niceliği ile bunu önlemek üzere alınmakta olan tedbirleri EPDK'ya bildirmek, d) Zorunlu sigorta yükümlülüğü kapsamında bulunan, tesis ve/veya faaliyetleri sigortalamak, e) Faaliyetleri nedeniyle üçüncü kişilere veya çevreye verilecek zarar veya ziyanları tazmin etmek, f) Kurumca belirlenen usul ve esaslara uygun bildirimleri yapmak, g) Kurumca istendiğinde, gerekli bilgi, belge ve numuneleri vermek, tutanakları imzalamak ile görevlilerin tesislerde inceleme yapmasına müsaade etmek, h) Esas faaliyetlerine ilişkin tip sözleşme örneklerini ve bunlarda yapılacak değişiklikleri yürürlüğe koymadan önce Kuruma bildirmek, i) Piyasa faaliyetlerinde, Kurulun belirleyeceği teknik düzenlemelere uygun akaryakıt sağlamak, j) İletim ve depolamada kapasite kısıtları dışında kendilerinden yapılan talepleri ayrım gözetmeksizin karşılamak, k) Eşit durumdaki alıcılara (kategorilere) eşit hak ve yükümlülük tanımak, farklı şartlar sürmemek ile yükümlüdür. Öte yandan Kanun'un bayilere ilişkin 8 inci maddesinde bayilerin lisanslarının devamı süresince; a) Bayisi olduğu dağıtıcı haricinde diğer dağıtıcı ve onların bayilerinden akaryakıt ikmali yapılmaması, b) Tağşiş ve/veya hile amacıyla akaryakıta katılabilecek ürünlerin akaryakıta katılmaması ve istasyonunda bulundurmaması, ile yükümlü olduğu da düzenlenmiştir. Yukarıda belirtilenlerin dışında ilgili mevzuatta bayiler için getirilmiş farklı yükümlülükler de bulunmaktadır. Dolayısıyla bayiler, piyasa faaliyetlerini yürütürken Kanun'un yanı sıra Kanuna istinaden çıkarılan yönetmelik, tebliğ, genelge, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (Kurul) kararları, EPDK'nın yazılı talimatları ve lisans hükümlerine uymak zorundadır.

Bayilik lisanslarının özel hükümler bölümünde aşağıdaki hususlar yer alır: a) Lisans sahibinin adı veya unvanı b) Lisans kapsamındaki faaliyetin niteliği c) Varsa tesisin türü ve adresi d) Lisans kapsamındaki alt başlık ve kategori e) Varsa tarımsal amaçlı satış bilgileri f) İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı (İAÇ Ruhsatı) bilgileri g) Varsa diğer tesislere özgü hükümler h) Dağıtım şirketi i) Yürürlük tarihi ve lisans süresi

EPDK ile bayi arasındaki bildirimler Tebligat Kanunu hükümlerine uygun olarak yapılır. Bayinin tebligat adresi değişiklikleri, en az üç iş günü öncesinden noter kanalıyla EPDK'ya bildirilir. Bu bildirim belirtilen süre içinde yapılmazsa, adres değişikliğinin gerçekleştiği tarih ile bildirimin yapıldığı tarih arasında eski adrese yapılmış tebligatlar geçerlidir. EPDK tarafından istenen belgelerin EPDK'nın yazışma adresine gönderilmesi ya da genel evrak birimine elden teslimi gerekir. Doğrudan EPDK personeli adına gönderilen belgeler teslim alınmaz. Belgelerin yasal süresi içerisinde EPDK'da bulunması gerekir. Postadaki gecikmeler dikkate alınmaz. Faks üzerinden işlem yapılmaz. Öte yandan, EPDK'daki müracaat ve işlemlere ilişkin bilgi talepleri mevzuat çerçevesinde yazılı olarak yanıtlanmaktadır. İlgili mevzuatta şahıslara telefonla bilgi verilmesini gerektiren herhangi bir düzenleme yoktur.

Lisansta yer alan hususlarda değişiklik yapılmasını gerektirecek faaliyetler, EPDK tarafından onaylanıp lisansa işlenmedikçe yapılamaz. EPDK'nın söz konusu değişikliği onaylama işlemine lisans tadili denir. Lisanslar, lisans sahibinin talebi veya EPDK tarafından resen tadil edilebilir. Dağıtıcısının unvanı tadil edilen bayilerin lisanslarına kayıtlı dağıtım şirketi bilgisi resen tadil edilmektedir. Lisansa kayıtlı bir bilginin değişmesi veya lisansa bilgi eklenmesinin veya lisanstan bilgi çıkarılmasının gerekmesi halinde, bu durumun vuku bulmasından veya lisans sahibi tarafından öğrenilmesinden itibaren en geç altmış gün içerisinde, lisans sahibi gerekli tüm bilgi ve belgelerle birlikte Kuruma başvuruda bulunarak lisansının tadilini talep etmek zorundadır. Söz konusu süre bayilik lisansına kayıtlı dağıtım şirketinin değişmesi halinde üç ay olarak uygulanır.

Lisans tadil başvurusu "Lisans Tadili Başvuru Formu", başvuru sahibine ait yetki belgesi, lisans tadil bedeli dekontu ve her bir tadil türü için Kurul Kararıyla belirlenen ve EPDK internet sayfasında duyurulan bilgi ve belgelerden oluşan lisans tadil dosyasının EPDK''ya sunulması suretiyle yapılır. Aynı lisans için yapılan tüm tadil talepleri aynı "Lisans Tadili Başvuru Formu"nda belirtilir. "Lisans Tadili Başvuru Formu"nda yer alan bir bilgi ile lisans tadil dosyasındaki herhangi bir belge arasında uyumsuzluk olması halinde, sunulan belge esas alınır. Daha önce lisans sahibinden alınarak EPDK kayıtlarına aktarılan ve değişmediği lisans sahibi tarafından yazılı olarak beyan edilen belgeler lisans tadil başvurusu için yeniden istenmez. Aksi belirtilmedikçe, gerekli belgelerin aslının veya son altı ay içerisinde noter tarafından tasdikli suretinin başvuru dilekçesi ekinde sunulması gerekir. Lisans tadil başvurusunun ilgili mevzuata uygun yapılmadığının tespiti halinde, söz konusu eksikliklerin on iş günü içerisinde giderilmesi başvuru sahibine yazılı olarak bildirilir. Aksi takdirde sunulan belgelerin iade edileceği yazıda yer alır. Söz konusu süre içerisinde de eksiklikler giderilmezse tadil başvurusu yapılmamış sayılır ve başvuru evrakı iade edilir. Bayilik lisans tadilleri EPDK Petrol Piyasası Dairesi Başkanlığınca sonuçlandırılır. Tadil işlemleri, başvurunun eksiksiz olarak yapıldığının tespit edilmesinden itibaren on beş gün ve her halde en geç altmış gün içerisinde sonuçlandırılmaktadır.

Bayilik lisansına kayıtlı bilgilerin değiştirilmesi kapsamında, dağıtıcı tadili, unvan tadili, adres tadili, tarımsal amaçlı satış tankeri ekleme ve çıkarma tadilleri, sabit köy pompası ekleme ve çıkarma tadilleri, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsat bilgisi tadili, bayilik lisansı alt başlık tadili ve kategori tadili işlemleri gerçekleştirilmektedir.

Aynı lisansa ilişkin olarak birden fazla türde tadil yapılması için bir dilekçeyle talepte bulunulduğu takdirde tek lisans tadili bedeli alınır. Yetkili idare tarafından gerçekleştirilen mahalle, cadde, sokak ve benzeri yer ismi değişiklikleri nedeniyle yapılacak lisans tadillerinden lisans tadil bedeli alınmaz. Bunun yanı sıra maddi hatalardan kaynaklanan tadiller ile EPDK tarafından resen yapılan tadillerden lisans tadil bedeli alınmaz. Tarımsal amaçlı satış tankerleri veya sabit köy pompalarının lisanstan çıkarılması için yapılan lisans tadil müracaatlarında lisans tadil bedeli alınmamaktadır. İade edilen veya reddedilen bayilik lisansı tadil başvurular için ödenmiş lisans tadil bedeli talebi halinde başvuru sahibine iade edilir.

Lisans süreleri, lisans sahibinin talebi üzerine lisans süresinin bitiminden başlamak üzere ve öngörülen azami süreler gözetilmek suretiyle uzatılabilir. Süre uzatım talebi, yürürlükteki lisans süresinin bitiminden en erken altı ay, en geç iki ay önce, lisans sahibinin EPDK'ya yazılı olarak başvurması suretiyle yapılabilir. Süresinden önce yahut gecikmeli yapılan süre uzatım başvuruları kabul edilmez. Süre uzatım bedeli lisans bedelinin yarısı kadar olup, peşin ödenir. İade edilen veya reddedilen bayilik lisansı süre uzatım başvuruları için ödenmiş süre uzatım bedeli talebi halinde başvuru sahibine iade edilir. Süre uzatım başvuruları, "Lisans Süre Uzatımı Başvuru Formu" kullanarak yapılır. "Lisans Süre Uzatımı Başvuru Formu" ekinde yetki belgesi, dağıtım şirketi tarafından onaylı bayilik sözleşmesi ve süre uzatım bedelinin yatırıldığına dair dekontun dışında belge sunulması gerekmez. Süre uzatım başvurusunun ilgili mevzuata uygun yapılmadığının tespiti halinde, söz konusu eksikliklerin on iş günü içerisinde giderilmesi başvuru sahibine yazılı olarak bildirilir. Aksi takdirde sunulan belgelerin iade edileceği yazıda yer alır. Söz konusu süre içerisinde de eksiklikler giderilmezse süre uzatım başvuru yapılmamış sayılır ve başvuru evrakı iade edilir. Bayilik lisansı süre uzatımı başvurusu hakkındaki inceleme ve değerlendirme, yapılan yazılı başvurunun EPDK merkez evrakına giriş tarihini izleyen altmış gün içerisinde EPDK Petrol Piyasası Dairesi Başkanlığınca sonuçlandırılır.

Bayilik lisansları; a) Lisans sahibinin iflasına karar verilmesi halinde, b) Lisans sahibinin tüzel kişiliğinin sona ermesi halinde, c) Lisans sahibinin ölümü halinde, ç) Lisans sahibinin talebi halinde, d) Bayilik sözleşmesinin herhangi bir nedenle sona ermesinden veya lisansa kayıtlı dağıtım şirketine ait dağıtıcı lisansının iptali veya sona ermesinden itibaren üç ay içerisinde dağıtıcı tadili başvurusu yapılmaması veya EPDK'ya yeni bayilik sözleşmesi ibraz edilmemesi halinde, e) Lisans başvurusu kapsamında aranan bir belgenin geçerliliğini sonradan yitirdiğinin anlaşılması üzerine, durumun lisans sahibine bildirilerek tebligatı izleyen onbeş gün içerisinde geçerli belgenin EPDK'ya ibrazının istenmesine rağmen, bu sürenin veya lisans sahibi geçerli belgenin ibrazı için ek süre talebinde bulunursa onbeş günü aşmamak üzere EPDK tarafından verilen ek sürenin sonuna kadar geçerli belgenin EPDK'ya ibraz edilmemesi halinde, f) Lisans verme aşamasında lisansa kayıt edilmiş belirli bir süre içerisinde yerine getirme yükümlülüğünün süresi içerisinde yerine getirilmemesi halinde, Petrol Piyasası Dairesi Başkanlığınca sona erdirilir. Öte yandan bayilik lisansları, lisans süresinin bitiminde tebligat yapılmaksızın kendiliğinden sona ermektedir.

Bayilik lisansları; a) Lisans sahibi hakkında verilen kaçak petrole ilişkin mahkûmiyet hükmünün veya müsadere kararının kesinleşmesi halinde ön araştırma veya soruşturma yapmaya veya savunma almaya gerek olmaksızın, b) Kanunun 20 nci maddesinin birinci, ikinci, üçüncü ve beşinci fıkralarında düzenlenen hallerde Petrol Piyasasında Yapılacak Denetimler ile Ön Araştırma ve Soruşturmalarda Takip Edilecek Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik kapsamında yapılacak soruşturma neticesinde, Kurul kararıyla iptal edilir.

Kanun ve ilgili mevzuattaki diğer hükümler saklı kalmak kaydıyla dağıtıcı lisansı sahipleri:
a) Kendi ticari unvanı altında aldığı bayilik lisansı ile işlettiği akaryakıt istasyonları ve lisanslı bayileri dışında kalan başka akaryakıt dağıtıcılarının bayilerine dağıtım yapamaz.
b) Tescilli markası altında yapılan faaliyetlere ilişkin kalite kontrol izlemesini etkin biçimde yapar. Kurul tarafından ilgili mevzuat kapsamında verilen denetim görevlerini yerine getirir.
c) Sözleşme bayilik süresi bitiminden üç ay öncesinde yenilenemez ise sözleşme süresinin bitimine kadar bayisinin ikmal ihtiyacını karşılar.
d) Bayilerin katılımıyla gerçekleştirdikleri özendirme kampanyası hakkında bayilerini, kampanyanın maliyetine ilişkin belgelerle birlikte açık bir şekilde bilgilendirir.
e) Kendi işlettiği istasyonlara sübvansiyon ve bayi istasyonlarından farklı uygulama yapamaz.
f) Kendi ticari unvanı altında aldığı istasyonlu kategorili bayilik lisansları kapsamında yaptığı satışlarda, kendi yurtiçi pazar payının % 15'ini geçemez.
g) Durumu ilgili ve/veya diğer mevzuata uygun olmayan gerçek veya tüzel kişilerle bayilik sözleşmesi yapamaz.
h) Sona eren bayilik sözleşmelerini karşılıklı fesih protokolü veya sözleşmenin karşı tarafına tebliğ edilmiş noter onaylı fesih ihbarnamesi ile birlikte sona erme tarihinden itibaren en geç bir ay içerisinde EPDK'ya bildirir.
i) EPDK tarafından belirlenen esaslara uygun olarak bayilerinde kaçak petrol satışının yapılmasını önleyen teknolojik yöntemleri de içeren bir denetim sistemi kurar ve uygular.
j) Bayilerinin lisans almasından, dağıtıcı tadili yaptırmasından, lisansa tarımsal amaçlı satış tankeri veya sabit köy pompası işletmesinden önce, ilgili bayilik lisansına kayıtlı akaryakıt istasyonuna, tarımsal amaçlı satış tankerlerine ve sabit köy pompalarına istasyon otomasyon sistemi kurar.
k) Fuel-oil türlerinde ve motorin türlerinde yıllık tüketimi, 5000 tonun altında olmayacak şekilde EPDK tarafından belirlenecek olan yıllık tüketim miktarının altındaki kullanıcılara kendi işlettikleri akaryakıt bayileri üzerinden satış yapamaz.
l) Faaliyetlerini sona erdirmeden en az üç ay önce bayilerini durumdan haberdar eder.
m) Bayilere yapacakları akaryakıt satışları ile hizmet ifalarında Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre tanzim edecekleri belgelerde, satış yapılan bayinin lisans numarasını da belirtir.
n) Bayilik teşkilatını oluşturan bayilerine ait tesislerdeki her bir tank, depo, pompa v.b. için en az 4 adet numune kabını bayilerin tesislerinde bulundurur.
o) EPDK'ya aylık olarak, bayiye teslimler miktar ve ağırlıklı ortalama fiyat bildirimleri yapar.
p) Tip bayilik sözleşmesi örnekleri hazırlanması veya bunlarda değişiklik yapılması halinde, bunların yürürlüğe konulmasından önce tip sözleşme bildirimi yapar.
r) Akaryakıt dağıtım fiyatı değişikliği bildirimi ve bayilik sözleşmelerinde tavsiye edilen veya tavan fiyat yöntemi uyguluyorsa akaryakıt bayi fiyatı değişikliği bildirimi yapar.

Aynı şahıs işlettiği farklı akaryakıt istasyonları için farklı dağıtıcılarla bayilik sözleşmesi yapabilir mi?
Aynı şahsın farklı akaryakıt istasyonları için farklı dağıtım şirketleriyle bayilik sözleşmesi yapmasında sakınca bulunmamaktadır. Ancak bu akaryakıt istasyonlarının her biri için ayrı bayilik lisansı alınır.

Bayilerinin tescilli marka altındaki faaliyetlerine ilişkin olarak dağıtıcıların denetim yükümlülükleri nelerdir?
Bayilerinin tescilli marka altındaki faaliyetlerine ilişkin olarak dağıtıcılar; a) Akaryakıt istasyonlarında stok hareketleri ve akaryakıt alım satım işlemlerinin elektronik ortamda, günlük olarak izlenebilmesine yönelik bir istasyon otomasyon sistemi kurar. Merkez bağlantısı olan istasyon otomasyon sistemi ile bayilerindeki akaryakıt alım satım hareketlerini izler ve raporlar. Kayıt dışı ikmal ve satış tespit edilmesi halinde EPDK'yı derhal bilgilendirir. b) Bayilerin, aylık dönemler itibarıyla akaryakıt stok ve alım satım mutabakat raporları oluşturmasını sağlar. c) Bayilerinin akaryakıt istasyonlarında akaryakıt fiyatları, ilan, pano ve akaryakıt türlerinin isimlendirilmesi hususlarının EPDK'ca belirlenen usul ve esaslara uygun olup olmadığını kontrol eder. d) Tahsis edeceği kalite kontrol araçları ve kalite kontrol uzmanları vasıtasıyla periyodik olarak akaryakıt bayilerindeki tesisleri denetler. Tank, pompa bakım ayarları ve ölçümlemesini, tesiste tağşiş ve/veya hile amaçlı akaryakıta katılabilecek ürünlerin bulunup bulunmadığının kontrollerini yapar. e) İhbar ve şikâyet üzerine alınan numuneler hariç olmak üzere yılda en az bir defa bayisine ait tesiste ikmal edilen her bir akaryakıt türünden numune alır. Bu numunelerde gerekli analizleri yaptırır. f) Kendilerine iletilen ihbar ve şikâyetler üzerine ihbar ve şikâyetin geliş tarihinden itibaren en geç 3 gün içerisinde ihbar veya şikâyete konu hususların niteliğine uygun denetim yapar. g) İlk defa lisans alacak olan bayiler için lisans alma tarihinden itibaren en geç iki ay içerisinde akaryakıt istasyonundaki kurumsal kimlik çalışmalarını tamamlar. Lisanslı bayinin dağıtıcı değiştirmesi halinde ise aynı süre dağıtıcı değişikliğinin lisansa derç tarihinden başlar. Dağıtım şirketinin birleşmesi veya devri durumunda ise bu konudaki çalışmalarını birleşme veya devirden itibaren en geç altı ay içerisinde tamamlar. h) Bayilerinin faaliyetlerine ilişkin tüketici ihbar ve şikâyetleri için ücretsiz telefon numarası, elektronik posta adresi ve yazışma adresi tahsis ettirilmesini sağlar. Bu bilgilere ilişkin levha ve çıkartmaları bayilerine ait tesislerde tüketiciler tarafından rahatlıkla görülebilecek şekilde astırır. i) Yapılan kontrollerde aykırılıklar bulunması halinde düzenlenen belgeleri kontrol tarihinden itibaren 7 gün içerisinde EPDK'ya gönderir. j) Bayi denetim sistemi kapsamında topladığı verilerden faydalanarak EPDK'nın talep edeceği bilgi, belge ve raporları hazırlar. Bu verilerin elektronik ortamda süreklilik arz edecek biçimde EPDK tarafından izlenebilir olmasını sağlar.

Bayilik lisansı sahipleri tarımsal amaçlı satış tankeri ve sabit köy pompası ile yapılan satış işlemleri hariç olmak üzere, akaryakıt istasyonu dışında yapılan her türlü akaryakıt satışını, satışa ilişkin belgenin tanzim tarihinden itibaren en geç onbeş gün içerisinde belgesi ile birlikte dağıtıcısına bildirmekle yükümlüdür.

Kanun uyarınca bir bayinin sadece bir dağıtıcısı olabileceğinden, bayilik lisansındaki dağıtıcı bilgisinin tadili için mevcut bayilik sözleşmesinin herhangi bir nedenle sona ermesi veya lisansa kayıtlı dağıtım şirketine ait dağıtıcı lisansının iptali veya sona ermesi gereklidir. Dağıtıcısını değiştirmek isteyen bayinin yeni dağıtıcısından akaryakıt alabilmesi için lisansının tadili şarttır. Bayilik sözleşmesinin herhangi bir nedenle sona ermesinden veya lisansa kayıtlı dağıtım şirketine ait dağıtıcı lisansının iptali veya sona ermesinden itibaren üç ay içerisinde dağıtıcı tadili başvurusu yapılmayan veya EPDK'ya yeni bayilik sözleşmesi ibraz etmeyen bayinin lisansı sona erdirilir.

Taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça bayilik sözleşmesinin aşağıdaki olaylardan herhangi biri gerçekleştiği anda sona erdiği kabul edilmektedir: a) Tek taraflı fesih ihbarının sözleşmenin karşı tarafına varması b) Karşılıklı fesih protokolünün imzalanması c) Sözleşme süresinin dolması d) Sözleşmenin ortadan kalktığını tespit eden bir mahkeme kararı alınması

Taraflar sözleşmenin devam etmesini aynı sözleşme içinde yer alan bir şarta bağlamışlar ise şartın gerçekleşmesi halinde mevcut bayilik sözleşmesi geçerli kalır. Lisans tadil başvurusunda bulunulmaz. Bayilik sözleşmesinin herhangi bir nedenle sona ermesine rağmen taraflar sözleşme ilişkisinin devamını isteyebilirler. Bu halde tarafların belirli süreli, dağıtıcının tip sözleşme örneğine uygun, tek elden satış sözleşmesi niteliğinde ve yeni bir bayilik sözleşmesi yapması icap eder. Bayi bu durumda da lisans tadil başvurusunda bulunmayacaktır. Bayi, yenilediği sözleşmeye istinaden lisansına kayıtlı dağıtıcıdan akaryakıt teminine devam edebilir. Bu durum bayinin "dağıtıcısı dışındaki diğer dağıtıcı ve onların bayilerinden ikmal yapmama" yükümlülüğüne aykırı değildir. Fakat bayilik lisansının sona erdirilmemesi için, aynı dağıtıcıyla yapılan yeni bayilik sözleşmesinin önceki sözleşmenin sona ermesinden itibaren üç ay içerisinde EPDK'ya sunulması gerekir. Bayilerin dağıtıcıları ile yapacakları tek elden satış sözleşmesine göre bayilik faaliyetini yürüteceği Kanun'da açıkça belirtilmiştir. Dolayısıyla bayilik sözleşmesi sona ermiş kişinin yukarıda belirtilen nitelikleri taşıyan bir bayilik sözleşmesi yaparak sözleşmesini yenilemesi gerekir. Bayi, sözleşmesi yenilenmeden lisansına kayıtlı dağıtıcıdan dahi akaryakıt temin etmemelidir.

Bayilik sözleşmesi sona ermiş bayinin lisansına kayıtlı dağıtıcıdan bayilik sözleşmesi geçerli olduğu sırada temin ederek stokladığı akaryakıtı, lisansı geçerli olduğu sürece kullanıcılara satmasında sakınca yoktur. .

Bayilik sözleşmesinin süresinin bitiminde yeni dağıtıcıyla sözleşme yapılırsa bayi öncelikle lisansında dağıtıcı tadilini yaptırır. Sonrasında sözleşme yaptığı yeni dağıtıcının ürünlerini pazarladığı anlaşılacak şekilde faaliyetine devam eder. Bayi en geç bir ay içinde eski dağıtım şirketi ile ilgili tüm belirtileri kaldırmakla yükümlüdür.

Bayiler, bayisi oldukları dağıtıcının lisansının iptal edilmesi halinde, sözleşmenin feshini beklemeksizin başka bir dağıtıcı ile sözleşme imzalayarak lisans tadil başvurusunda bulunurlar. Dağıtıcısının lisansının iptalinden itibaren üç ay içerisinde dağıtıcı tadili başvurusu yapmayan kişilerin bayilik lisansı sona erdirilir. Bayiler, bayisi oldukları dağıtıcının faaliyetinin geçici olarak durdurulması halinde ise, dağıtıcının yeniden faaliyete geçmesini beklemeksizin, faaliyetinin geçici olarak durdurulduğu süre ile sınırlı olmak ve lisanslarını tadil ettirmek kaydıyla başka bir dağıtıcıdan akaryakıt temin edebilir.

Teknik düzenlemelere uygun olmayan petrol ikmali nedeniyle kullanıcıya verilen zarar ve hasarların tazmini hususu, kullanıcıların muhatap olduğu lisans sahibi gerçek ve tüzel kişilerin lisanslarında ve sözleşmelerinde yer alır. Teknik düzenlemelere uygun olmayan akaryakıt ve madeni yağ ikmal edenler tüketiciye verdikleri zarar ve hasarları tazmin etmekle yükümlüdür. Zarar ve hasarların tazmini hususunda taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklar Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun çerçevesinde tüketici hakem heyetleri veya tüketici mahkemelerince çözülür. .

Bayiler kullanıcılar haricinde yeniden satış amaçlı satış yapılmaması ile yükümlüdür. Ayrıca Kanun'a göre bayiler, akaryakıtların kullanım amacını, niteliğini, niceliğini değiştirmemek ile de yükümlüdür. Bayi, akaryakıtın temini ve satışına yönelik kantar, akaryakıt pompası, sayaç vb. donanımın bakım, ayar ve muayenesini, Ölçüler ve Ayar Kanununa dayanılarak çıkarılan diğer mevzuatta belirtilen usul ve esaslara uygun olarak yapacaktır. Ayrıca bu amaçla rapor tutmak ve bu raporları muhafaza etmekle de yükümlüdür. Kantar, akaryakıt pompası ve sayaç ayarlarının bozuk olması veya ölçüm birimlerine ilişkin kurallara aykırılık nedeniyle akaryakıt tesliminin eksik yapıldığının tespiti halinde, bayi tespit edilen miktar çerçevesinde talep edilecek zarar ve ziyanı ödemekle yükümlü olur

Lisans sahibi, çevreyi korumak, işçi sağlığı ve iş güvenliğini sağlamak ve mevzuat hükümleri çerçevesinde her türlü emniyet tedbirlerini almakla yükümlüdür. Diğer taraftan Petrol Piyasasında Uygulanacak Teknik Kriterler Yönetmeliği'ne göre lisans sahipleri: a) Tesislerin yapım ve işletilmesinde görevinin gerektirdiği vasıf ve eğitime sahip personel istihdam eder. b) Personelin görev tanımı ile eğitim sürelerini kapsayacak şekilde bir program hazırlar ve uygular. c) Acil durum esnasında ihtiyaç duyulacak personel, donanım, alet ve malzemeleri hazır bulundurur. d) Tesislerdeki potansiyel tehlikeler ve müdahale imkânları hakkında ilgili makamlara bilgi verir. e) Etki alanındaki personel ve halkın tahliyesi ile diğer gerekli önlemlerin alınması için ilgili yerel makamlar ile koordinasyon sağlar. f) Acil durum halinde, ilgili mevzuat doğrultusunda gerekli emniyet tedbirlerini alarak müdahalede bulunabilir.

Bayilik (istasyonlu) lisansı sahipleri; a) İstasyonlarında veya köy pompalarında, satışa sundukları akaryakıtların resmi isimlerini ve tavan fiyatlarını istasyonların ön cephesinde, yoldan açıkça görünür şekilde konuşlandırılmış ilan panosunda ilan eder. b) İlan panosunda yer alan akaryakıt türlerini istasyonunda veya köy pompalarında satışa hazır bulundurur. c) Her bir akaryakıt pompasında, pompada satılan akaryakıtın resmi ismi ile fiyatını belirtir. d) İlan panosunda yer alan tavan fiyatların üzerinde akaryakıt satışı yapamaz. e) Kullanıcılar tarafından dağıtıcı lisansı sahiplerine yapılabilecek ihbar ve şikâyetlere ilişkin açıklamalar ile ücretsiz telefon numarasının yer aldığı levha ve/veya çıkartmaları, istasyonlarında pompa adası bulunması halinde her adaya asar. Ada bulunmaması halinde tüm pompalara asar.

İlan panolarında aşağıdaki bilgiler yer alır: a) Satışa sunulan akaryakıtların resmi isimleri b) Satışa sunulan akaryakıtların tavan fiyatları c) Bayisi olunan dağıtıcı lisansı sahibinin marka ve logosu d) Bayilik lisansı sahibinin adı veya unvanı e) Bayilik lisansının tarih ve sayısı İlan panosu hariç olmak ve pompa üzerinde yer alan resmi isimlerin okunmasını engellememek kaydıyla, istasyonun dâhilinde veya haricinde ticari isim ve markalar ile bunlara ilişkin işaretler kullanılabilir.

Lisans sahibi gerçek kişinin, istasyonu işletmek maksadıyla kurulan bir şirkete ortak olması halinde bayilik lisansıyla ilgili yapması gereken müracaat nedir?
Gerçek kişi olan bayi akaryakıt istasyonunu işletmek maksadıyla kurulan bir ticaret şirketine ortak olabilir. Bu takdirde gerçek kişi adına verilmiş lisansın sona erdirilmesi ve kurulan şirket adına yeni lisans alınması gerekir. Bu halde tesis devredilmiş olacağı için gerçek kişi lisansının sona erdirilmesi için EPDK'ya başvuracaktır. Yeni kurulan şirketin ise kendisine lisans verilmesi talebiyle EPDK'ya başvurması ve kendi unvanına göre düzenlenmiş belgeleri sunması icap eder

Adi şirket teşkil eden birden fazla gerçek kişiye verilmiş bayilik lisansları mevcuttur. Adi şirketlerde ortaklarından birinin ayrılması, yeni ortak alınması veya ortaklığın dağılması halinde adi şirket yapısı değişir. Bu hallerde mevcut lisansın sona erdirilmesi ve güncel ortaklık yapısına uygun yeni lisans alınması gerekir.

Akaryakıt istasyonunun sahibi ölürse, yeni ruhsat düzenlenmeksizin kanuni mirasçıları adına eski İAÇ Ruhsatı'nın intibakı yapılır. Bu işlem için mirasçıların yetkili mahalli idareye en geç altı ay içinde müracaat etmesi zorunludur. Lisans sahibi öldüğünde bayilik lisansının sona erdirilmesi de gerekir. Ölen şahsın bayilik lisansının sona erdirilebilmesi için ilgili mahkemeden alınmış mirasçılık belgesinin veya lisans sahibinin ölümünü gösterir vukuatlı nüfus kayıt örneğinin aslı veya noter tasdikli bir suretinin EPDK'ya ibrazı gerekir. Söz konusu istasyon için yeni lisans almak isteyen mirasçılar kendi adlarına düzenlenen belgelerle bayilik lisansı başvurusunda bulunabilir. Mirasçıların ölen şahsın lisansının sona ermesini müteakip lisans alması mümkündür.

Yetkisiz kişilerin EPDK nezdinde lisans sahibini bağlayıcı işlemler yapmasının önlenmesi gerekir. Bayiler kendilerini temsil ve ilzam etmekle yetkili kişilerin isminde, yetki süresinde ya da kapsamında değişiklik olursa durumu bir yazıyla EPDK'ya bildirmelidir. Yazının ekinde bayinin güncel imza sirkülerinin noter tasdikli suretinin bulunması uygun olur.

İşyerine yeni ortak alınması veya ortaklardan birinin hisselerini devretmesi durumunda yeni İAÇ Ruhsatı düzenlenmediği gibi bayilik lisansında da tadil yapılmaz. Ancak kayıtların güncelliği ve takibi için, şirketin EPDK'ya yeni bir Ortaklar ve Hisse Dağılım Beyanı ile yeni ortakların adli sicil kayıtları veya adli sicil beyan formlarını göndermesi uygun olacaktır.

Yalnızca aynı türden şirketler birleşebilir. Birleşme işlemi kesinleştikten sonra kalan yahut yeni kurulan şirket, ortadan kalkan şirketlerin yerine geçer. Bunların bütün hak ve borçları, kalan veya yeni kurulan şirkete geçer. Şirketlerin birleşmesinden yeni bir şirket meydana gelmişse, durumun ayrıca ticaret siciline tescili ve ilanı gerekir. Şirketlerden biri diğerini devir almış ise ortadan kalkan şirketin bayilik lisansının sona erdirilmesi ve kalan şirkete lisans verilmesi icap eder. Tüm şirketlerin yerine yeni bir şirket kurulmuş ise ortadan kalkan tüm şirketlerin bayilik lisanslarının sona erdirilmesi ve yeni şirkete lisans verilmesi gerekir.

Ticaret şirketleri kollektif, komandit, anonim veya limited şirket türünde kurulabilir. Bir ticaret şirketinin türünün diğer bir ticaret şirketi türüne çevrilmesi kanunda aksine hüküm olmadıkça, yeni türe ait kuruluş usulüne tabidir. Böylece yeni türe çevrilen şirket eskisinin devamıdır. Türü değişen şirket, bayilik lisansına kayıtlı unvanın tadili için EPDK'ya başvuracaktır.

Tüzel kişinin ticari unvanı veya gerçek kişinin adı değiştiğinde, unvanı veya adı değişen kişi bayilik lisansına kayıtlı unvanın tadili için EPDK'ya başvuracaktır. Aksi takdirde, unvan tadili yapılmamış kişinin diğer başvuruları ve lisans tadil talepleri sonuçlandırılamaz.